ACETYLCYSTEIN
Thuốc kích thích gan sản xuất glutathion, một chất cần thiết để làm bất
hoạt chất chuyển hóa trung gian của paracetamol độc cho gan.
Tên chung quốc tế: Acetylcysteine.
Dạng thuốc và hàm lượng: Dung dịch tiêm đậm đặc: 200 mg/ml để pha
dịch truyền.
Dung dịch thuốc hít qua miệng, thuốc nhỏ vào khí quản và thuốc uống:
100 mg/ml, 200 mg/ml.
Chỉ định: Giải độc trong quá liều paracetamol.
Chống chỉ định: Tiền sử hen (nguy cơ phản ứng co thắt phế quản). Quá
mẫn với thuốc.
Thận trọng: Người có tiền sử dị ứng; người bệnh giảm khả năng ho. Cần
theo dõi và xử trí kịp thời khả năng sốc phản vệ. Mang thai (Phụ lục 2),
cho con bú (Phụ lục 3).
Liều dùng
Uống: Liều đầu tiên 140 mg/kg dưới dạng dung dịch 5%, tiếp theo là
70 mg/kg, uống cách nhau 4 giờ một lần, tổng cộng 17 lần. Acetylcystein
được thông báo rất hiệu quả khi dùng trong vòng 8 giờ sau khi bị quá liều
paracetamol. Hiệu quả giảm sau thời gian đó, nhưng nghiên cứu gần đây
cho rằng điều trị chậm tới 24 giờ sau vẫn có ích. Nếu người bệnh bị nôn
trong vòng 1 giờ sau khi uống thì phải uống lại liều vừa dùng.
Tiêm truyền tĩnh mạch:
Người lớn, ban đầu 150 mg/kg pha với 200 ml dung dịch glucose 5%,
truyền trong 15 phút, sau đó 50 mg/kg trong 500 ml glucose 5%, truyền
trong 4 giờ, sau cùng 100 mg/kg trong 1 000 ml glucose 5% truyền trong
16 giờ.
Trẻ em, thể tích dịch truyền cần phải giảm để tránh tăng gánh dịch truyền.
Liều acetylcystein vẫn giống như liều người lớn, khuyến cáo như sau:
Trẻ em < 12 tuổi, cân nặng > 20 kg, liều ban đầu pha trong 100 ml truyền
trong 15 phút, liều sau đó pha trong 250 ml dung dịch glucose 5% truyền
trong 4 giờ, liều sau cùng pha trong 500 ml dung dịch glucose 5% truyền
trong 16 giờ.
Trẻ em < 12 tuổi, cân nặng < 20 kg, liều ban đầu 3 ml/kg truyền trong
15 phút, sau đó 7 ml/kg truyền trong 4 giờ, sau cùng 14 ml/kg truyền
trong 16 giờ.
Tác dụng không mong muốn: Buồn nôn, nôn, phát ban, tim đập nhanh,
buồn ngủ, nhức đầu, ù tai, chảy nước mũi nhiều; co thắt phế quản kèm
phản ứng phản vệ toàn thân, sốt, rét run.
Quá liều và xử trí: Quá liều có triệu chứng giống như phản ứng phản vệ
nhưng nặng hơn nhiều, đặc biệt giảm huyết áp, suy hô hấp, đông máu rải
rác nội mạch, suy thận và tử vong. Quá liều acetylcystein xảy ra khi tiêm
truyền quá nhanh và với liều quá cao. Điều trị theo triệu chứng hỗ trợ.
