Bệnh do nhiễm giardia là bệnh nhiễm ký sinh đom bào đường ruột trên do loại trùng roi Giardialamblia gây nên (còn gọi là G. intestinalis, vấ G. duodenalis). Ký sinh trùng phân bố toàn thế giới, và ở trẻ em trong các nước đang phát triển có thể lên tới 20% thậm chí cao hơn. Ở Hoa Kỳ và châu Âu, bệnh do giardia được coi là bệnh nhiễm ký sinh đơn bào đường ruột thường gặp nhất. Mọi lứa tuổi có thể mắc bệnh, nhưng tần suất mắc đặc biệt cao ở trẻ em.
Ký sinh gây bệnh xuất hiện trong phân dưới dạng các thể thực bào có roi, hình tim, đối xứng, kích thước 10 – 25 x 6 – 12 µm và dưới dạng kén kích thước 11- 14 x 7 – 10µm. Chỉ có thể kén là có khả năng lây nhiễm theo đường miệng, các thể thực bào bị phá hủy trong môi trường acid của dịch vị. Người là ổ bệnh của giardia, nhưng chó, mèo, và hải ly cũng được đưa ra – nhưng chưa được khẳng định – là nguồn lây động vật của bệnh. Ở điều kiện ẩm ựớt thích hợp, các thể kén có thể tồn tại trong môi trường vài tuần tới vài tháng.
Một tỷ lệ lớn nhiễm bệnh xảy ra dưới dạng lẻ tẻ, do lây nhiễm thể kén trong nước hoặc thực phẩm nhiễm phân, qua tiếp xúc người với người, hoặc qua tiếp xúc tình dục hậu môn- miệng. Nhiễm bệnh nhiều lần gặp nhiều giữa các thành viên trong gia đình, các trung tâm giứ trẻ (thường là nguồn lây cho cộng đồng), và các viện tâm thần. Các vụ dịch xuất hiện do các nguồn cung cấp nước bị nhiễm bẩn. Nhiễm giardia là một vấn đề quan trọng trong các nhóm đặc biệt, bao gồm những người đi du lịch ngoài Hoa Kỳ, những người đi cắm trại và uống nước các suôi trong Hoa Kỳ, đồng tính ái nam, và những người có vấn đề về miễn dịch. Tuy vậy, nhiễm giardia không phải là nhiễm trùng cơ hội trong AIDS.
Sau khi nuốt các thể kén vào, các thể thực bào xuất hiện trong tá trảng và hỗng tràng. Các thể thực bào có thể gây tổn thương biểu mô, thoái hóa các lông nhú, phì đại các khe nhú, và xâm nhiễm mạnh tế bào ở lá chính (lamina propria). Giảm gamma globulin trong máu, nồng độ IgA tiết trong ruột thấp, giảm acid dịch vị và suy dinh dưỡng tỏ ra là những điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của bệnh. Giardia đã được phát hiện trong dạ dày; cần xác định xem đây là dấu hiệu trào ngược từ tá tràng hay nhiễm bệnh tại chỗ.
